Geschatte duur: 15min + praktijkoefening

Reflectie kan heel veel verschillende vormen aannemen. Hieronder vind je een niet-exhaustieve lijst van werkvormen die reflectie ondersteunen. Er wordt aangegeven als het eerder over individueel of collectieve; concrete of abstracte en beschrijvende of interpreterende reflectie gaat. We beschrijven de werkvormen slechts kort en hebben niet de intentie ze hier uitgebreid pedagogisch-didactisch toe te lichten. Sommige van de hier beschreven werkvormen vind je in de toolbox inspirerend burgerschap, andere in het reflectieportfolio.

Benaming	Omschrijving	Indiv	Collect	Concr	Abstr	Beschr	Interpr
Reflectievragen	De leerling krijgt reflectievragen waarop hij individueel of in gesprek antwoord formuleert. Je kan zowel open als gesloten vragen gebruiken. Je kan ook gebruik maken van een 'wondervraag' of een 'schaalvraag'. Er bestaan heel veel verschillende voorgestructureerde reflectieschema's: vb. 5G-model.	x		x	x	x	x
Dagboek: persoonlijk/gestructureerd	De leerling houdt z'n persoonlijke reflecties bij in een dagboek, dit kan een persoonlijk dagboek zijn of eerder een voorgestructureerd dagboek	x		x		x	(x)
Storytelling	Leerlingen gebruiken een beelden, foto's metaforen om ervaringen uit te drukken. Dit kan mondeling of geschreven. Je ondersteunt dit door foto's, beelden / materiaal / begrippen aan te bieden: verhaaldobbelstenen, dixit kaarten, gevoelskaarten, blob-tree,......	x	x		x	x
Pro-actieve cirkel	Een vorm van klasgesprek waarbij iedereen leert om aandachtig en respectvol te luisteren naar elkaar. Leerlingen leren spreken in een positieve taal. Doordat iedereen aan bod komt, krijgt elke leerling de kans om over een bepaald onderwerp iets te zeggen.		x	x	x	x	x
Reflectie via casussen	Leerlingen reflecteren over een concreet onderwerp op een onderbouwde wijze. Herkenbare en soms evidente situaties worden het voorwerp van een diepgaande reflectie.	x	x	x			x
Brief, bericht, blog, sociale media post, artikel ... schrijven	Leerlingen schrijven een brief of bericht naar iemand die betrokken is in het CSL traject, of schrijven een blog-bericht of artikel over hun engagement.	x	x	x	x	x	x
'Big questions': question kids	Met deze tool stimuleer je leerlingen tot zelfstandig en kritisch nadenken over 'big questions': grote vragen die oproepen tot diepere gedachten en verdere inzichten.		x		x		x
Over de streep/ lijn /...	Leerlingen nemen t.a.v. een stelling een standpunt in door zich op een bepaalde manier in de ruimte te positioneren.		x	x	x		x
Artistieke reflectie	Leerlingen gebruiken woord, klank, beeld of beweging om uiting te geven aan de opgedane ervaringen (poster, gedicht, song- of raptekst, lied, tableau-vivant, foto-reportage, collage, ...)	x	x	x	x	x	x
Rollenspel	Twee of meer leerlingen krijgen een rol toegewezen en nemen deel aan een rollenspel, waarbij ze een bepaalde situatie nabootsen, zowel de deelnemers als de toeschouwers beschouwen nadien de situatie.		x	x		x	x
Gestructureerde controverse / debat / visbokaal / stellingenspel	Leerlingen leren op een gestructureerde wijze standpunt in te nemen en formuleren over complexe ongestructureerde problemen. Deze methoden ondersteunt argumentatie en communicatievaardigheden, en werken aan multiperspectiviteit.		x	x	x		x
Intervisie / supervisie	Leerlingen nemen deel aan een georganiseerd en gestructureerd gesprek met een centraal onderwerp (vb CSL-ervaring) en de daaraan gerelateerde kansen en problemen. Leerlingen delen hun verhaal, geven feedback en leren van elkaar.		x	x		x	x
Reflectiegroep	Leerlingen gaan met elkaar in dialoog over hun ervaringen, het gesprek groeit aan de hand van een aantal reflectievragen.		x	x	x	x	x
Zelfportret, wapenschild	Vanuit de ervaringen die de leerling heeft opgedaan omschrijft de leerling zichzelf op basis van een aantal richtvragen.	x		x		x
Stoefflap, complimentenspel, kwaliteitenspel	Leerlingen omschrijven bij elkaar kwaliteiten,		x	x	x	x
STARR-reflectie-methode	Competentiegerichte reflectie (Situatie-Taak-Actie-Resultaat-Reflectie)= leerlingen reflecteren systematisch op het eigen handelen:	x		x		x

Verwerkingsopdracht

-Kies één reflectievorm die je nog niet gebruikt hebt.

-Verzamel meer informatie over de reflectiewerkvorm.

-Gebruik de werkvorm in je lessen (kan ook perfect buiten een CSL-traject).

-Wat is het effect van het gebruik van deze werkvorm op je leerlingen?

-Wat is het effect van het gebruik van deze werkvorm op jezelf?

Wil je meer werkvormen? (Klik door op onderstaande afbeelding)